Ρένου Κωνσταντίνου, Θεολόγου, Καθηγητή Μ.Ε
Πρωτότυπο κείμενο
Είπε δε παραβολήν προς αυτούς λέγων• ανθρώπου τινός πλουσίου ευφόρησεν ή χώρα• και διελογίζετο εν εαυτώ λέγων τι ποιήσω, ότι ουκ έχω πού συνάξω τους καρπούς μου; και είπε• τούτο ποιήσω• καθελώ μου τάς αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω, και συνάξω εκεί πάντα τα γεννήματά μου και τα αγαθά μου, και ερώ τη ψυχή μου• ψυχή, έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά• αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου. Είπε δε αυτώ ό Θεός• άφρων, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου• α δε ητοίμασας τίνι έσται; ούτως ό θησαυρίζων εαυτώ, και μη εις Θεόν πλουτών.
Απόδοση
Τους είπε μάλιστα την εξής παραβολή: Κάποιου πλούσιου ανθρώπου χωράφια έδωσαν πλούσια σοδειά. Κι εκείνος σκεφτόταν και έλεγε: τι να κάνω; Δεν έχω μέρος να συγκεντρώσω τα γεννήματά μου! Να τι θα κάνω, είπε. Θα γκρεμίσω τις αποθήκες μου και θα χτίσω μεγαλύτερες για να συγκεντρώσω εκεί όλη τη σοδειά μου και τα αγαθά μου. Και τότε θα πω στον εαυτό μου: τώρα, έχεις πολλά αγαθά, που αρκούν για χρόνια πολλά. Ξεκουράσου, τρώγε, πίνε, διασκέδαζε. Τότε του είπε ο Θεός: «ανόητε. Αυτή τη νύχτα θα παραδώσεις τη ζωή σου. Αυτά λοιπόν που ετοίμασες, σε ποιόν θα ανήκουν;». Αυτά, λοιπόν, παθαίνει όποιος μαζεύει πρόσκαιρους θησαυρούς και δεν πλουτίζει τον εαυτό του με ό,τι θέλει ο Θεός.
Η παραβολή του άφρονος πλουσίου
Η παραβολή αυτή του Κυρίου μας είναι γνωστή ως παραβολή του άφρονος πλουσίου και αποτελεί μια βαρυσήμαντη διδασκαλία του Κυρίου μας για την ορθή χρήση των επίγειων - υλικών αγαθών, έτσι ώστε να μην αποβούν αυτά εμπόδιο για την σωτηρία μας. Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι τα υλικά αγαθά είναι χρήσιμα για την επιβίωση μας. Η συσσώρευση πλούτου όμως, πιθανόν να αποβεί σε βάρος του πνευματικού μας αγώνα. Πρέπει να γνωρίζουμε, όπως τονίζουν και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, πως ότι περισσεύει, ανήκει στους φτωχούς και πάσχοντες συνανθρώπους μας. Δεν είναι χριστιανικό και δη ορθόδοξο, να συσσωρεύουμε υλικά αγαθά αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό μας. Αυτά λοιπόν μας τονίζει η παραβολή του άφρονος (ανόητου) πλουσίου. Ας εξετάσουμε λοιπόν με συντομία το περιεχόμενο και το νόημα της σπουδαίας αυτής παραβολής, την οποία πολύ όμορφα μας διασώζει ο ευαγγελιστής και ιατρός Λουκάς.
Η γη κάποιου πλούσιου ανθρώπου «ευφόρησεν», απέδωσε δηλαδή πλούσια σοδειά. Αυτό αποτελούσε ευλογία από τον Θεό, αφού τα πλούτη αυτά δεν προήλθαν από έντονη σωματική προσπάθεια, ούτε από αυστηρή οικονομία, αλλά από ευφορία των καρπών της γης. Εύλογα θα διερωτηθεί κάποιος γιατί είχαν τόση ευφορία τα χωράφια ενός ανθρώπου που κανένα καλό δεν επρόκειτο να κάνει; Και απαντά εδώ ο Μέγας Βασίλειος, στηριζόμενος στα σχετικά λόγια της Γραφής: «Διότι ο Θεός βρέχει επι δικαίους και αδίκους, και ανατέλλει τον ήλιον επί πονηρούς και αγαθούς» (Μεγάλου Βασιλείου, «Εις το καθελώ μου τας αποθήκας»). Πρέπει να γνωρίζουμε όμως, πως η καλοσύνη αυτή του Θεού επισείει μεγαλύτερη τιμωρία για τους πονηρούς.
Θα ανέμενε κανείς ότι ο πλούσιος του ευαγγελίου θα χαιρόταν και θα δόξαζε το Θεό που η γη του απέδωσε τόσο πλούσια σοδειά. Ο πλούσιος όμως αντί να ευχαριστήσει τον Θεό για την ευλογία αυτή και να ευχαριστηθεί και ο ίδιος, βασάνιζε το μυαλό του σκεπτόμενος που θα αποθηκεύσει όλα αυτά τα αγαθά. Γέμισε με άγχος και αγωνία. Έχασε ακόμη και τον ύπνο του! Δεν χαίρετε που έχει τόσα αγαθά, αλλά ο πλούτος του κεντά τη ψυχή, μήπως ξεχειλίσουν οι αποθήκες του και γίνει αφορμή κάποιου καλού για τους φτωχούς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Μέγας Βασίλειος, οι πλούσιοι προτιμούν να εκραγούν απο την πολυφαγία, παρά να δώσουν κάτι απο τα υπολείμματα στους φτωχούς! (Μεγάλου Βασιλείου «Εις το καθελώ μου τας αποθήκας»).
Ο πλούσιος της παραβολής μετά από αρκετές σκέψεις, βρήκε τη λύση στο φανταστικό πρόβλημα, που ο ίδιος δημιούργησε: να κατεδαφίσει τις αποθήκες του και να κτίσει μεγαλύτερες, ώστε να χωρέσουν όλα τα αγαθά, τα οποία ήθελε μόνο για τον εαυτό του. Είχε θέσει σαν κέντρο της ζωής του τα υλικά - φθαρτά αγαθά. Αυτό φαίνεται και από τα λόγια που απευθύνει προς την ψυχή του, η οποία εδώ νοείτε ως έδρα των επιθυμιών του σώματος: «ψυχή, έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά, αναπαύου, φάγε, πίε, ευφραίνου». Ο πλούσιος του ευαγγελίου συσσωρεύει αγαθά, προσπαθώντας να ξεφύγει από την σκέψη του θανάτου ( ... έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά…). Έτσι μαζεύει επίγεια αγαθά, οχυρώνεται μέσα σ’ αυτά, για να αισθανθεί ασφαλής. Ήταν άνθρωπος που γνώρισε μόνο τις ηδονές του βίου, τις υλιστικές απολαύσεις, όπως άλλωστε συμπεραίνουμε και από λόγια του (…αναπαύσου, φάγε, πίε ευφραίνου). Δεν σκέφτηκε ότι πολύ πιθανόν κάποιος συνάνθρωπος του να στερείτο ακόμη και τα απαραίτητα. Ο Θεός και ο πλησίον δεν είχαν θέση στη ζωή του.
Προτού καλά - καλά τελειώσει τις σκέψεις του, ο Θεός τον πληροφορεί ότι την νύκτα αυτή φεύγει από τον κόσμο αυτό: «άφρον, ταύτη τη νυκτί την ψυχή σου απαιτούσιν από σου, α δε ητοίμασας τίνι έσται;». Ο χαρακτηρισμός που αποδίδεται στον πλούσιο απο τον Θεό είναι «άφρον», δηλ. ανόητος, άμυαλος, διότι στήριξε την ευτυχία του στις απολαύσεις του κόσμου. Ο Θεός αναφερόμενος στον πλούσιο δεν λέει για την ψυχή του «απαιτώ», αλλά «απαιτούσιν», διότι μόνο οι ψυχές των δικαίων είναι στα χέρια του Θεού. Ο πλούσιος δεν έχασε με την στάση του αυτή μόνο τα ουράνια αγαθά, αλλά δεν πρόλαβε ούτε επίγεια αγαθά να απολαύσει. Τον ρωτά λοιπόν ο Θεός: « α δε ητοίμασας τινι έσται;». Ποιός θα απολαύσει λοιπόν τώρα τα αγαθά του πλουσίου;
Η περικοπή τελειώνει με μια βαρυσήμαντη φράση - συμπέρασμα του Κυρίου: «ούτως ο θησαυρίζων εαυτώ και μη εις Θεόν πλουτών». Τέτοιο τέλος θα έχει εκείνος που μαζεύει υλικά αγαθά για τον εαυτό του, και δεν αποταμιεύει πνευματικούς θησαυρούς. Ποιοι είναι όμως οι πνευματικοί θησαυροί; Είναι οι χριστιανικές αρετές, με πρώτη και μεγαλύτερη την αγάπη. Απο αυτήν απορρέουν όλες οι άλλες: η ελεημοσύνη, η φιλανθρωπία, η ανεξικακία, η συγχωρητικότητα και άλλες πολλές. Οι αρετές αυτές αποτελούν ουράνιο και άφθαρτο πλούτο.
Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι ο πλούσιος του σημερινού ευαγγελίου δεν καταδικάζεται απλά και μόνο επειδή είχε πληθώρα αγαθών και ανέσεων. Άλλωστε η εργασία και η προνοητικότητα για την συγκέντρωση αγαθών που είναι απαραίτητα για την ζωή μας και την ζωή της οικογένειας μας, αποτελεί μια φρόνιμη και λογική ενέργεια. Όταν όμως ο ορίζοντας του κόσμου τελειώνει στα όρια του εαυτού μας, όταν στη σκέψη και στη ζωή μας ο Θεός και ο πλησίον είναι ανύπαρκτοι και όταν κέντρο της ύπαρξης μας έχει γίνει η υλιστική ευδαιμονία, τότε γινόμαστε και εμείς άφρονες όπώς ο πλούσιος της σημερινής ευαγγελικής περικοπής. Ο πλούτος είναι δωρεά του Θεού και εκείνος που τον διαθέτει, οφείλει να τον χρησιμοποιεί σε έργα φιλανθρωπίας.
Η συσσώρευση αγαθών εκτός απο το ότι μπορεί να μας στοιχίσει την αιώνια ζωή, προκαλεί προβλήματα και στην παρούσα ζωή. Ο άνθρωπος προσπαθώντας να ξεφύγει απο την σκέψη του θανάτου, μαζεύει υλικά αγαθά και οχυρώνεται μέσα σε αυτά. Τελικά το μόνο που πετυχαίνει είναι να γεμίσει με άγχος και αγωνία. Ο άνθρωπος χρειάζεται τα απαραίτητα για να έχει μια καλή ποιότητα ζωής. Όταν όμως έχει πολύ περισσότερα απο όσα πραγματικά χρειάζεται, τότε γίνεται δούλος των υλικών αγαθών που ο ίδιος έχει μαζέψει. Ποιά είναι λύση λοιπόν; Η μόνη οδός για τους πλουσίους είναι η ελεημοσύνη. Στους «Μακαρισμούς» ο Κύριος μακαρίζει τους ελεήμονες και τους θεωρεί πρότυπα ανθρώπων για τη Βασιλεία του.
Η σημερινή παραβολή λοιπόν, μας καλεί να αξιοποιήσουμε ορθά τα υλικά αγαθά, ώστε να μην καταστούν αυτά εμπόδιο για την είσοδο μας στη Βασιλεία των ουρανών. Μας καλεί σε έργα αγάπης, σε έμπρακτη εκδήλωση της αγάπης μας προς τον πλησίον μας. Μας καλεί αντί φθαρτών αγαθών, να αποταμιεύουμε πνευματικά αγαθά. Μας καλεί τέλος, να μην γίνουμε και εμείς «άφρονες» όπως ο πλούσιος της παραβολής, αλλά να καταστούμε άξιοι κληρονόμοι των επουρανίων και αφθάρτων αγαθών και δωρεών του Κυρίου μας.Αναδημοσίευση: Ιερά Μητρόπολις Κωνσταντίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου